Marmara Saat - Mustafa Kemal Atatürk'ün Hayatını Kurtaran Cep Saati
Conkbayırı'nda Mustafa Kemal Atatürk'ün Hayatını Kurtaran Cep Saati
Mustafa Kemal Atatürk, Türk tarihinin en önemli liderlerinden biridir. Ancak, Atatürk'ün hayatı savaş yıllarında birçok kez tehlike altında kalmıştır. İşte, Atatürk'ün hayatını kurtaran saat de tam olarak bu dönemde kullanıldı.
Olay, 1915 yılında Conkbayırı Muharebesi sırasında gerçekleşti. Atatürk, bu muharebede Türk ordusunun komutanı olarak görev yapıyordu. Bir gün, cephesinde düşman ateşi altında kalmıştı. Bu sırada, Atatürk'ün cebindeki saat, bir düşman mermisi tarafından isabet aldı.
Mustafa Kemal Paşa’nın yaralanmasına tanıklık eden Nuri Conker de şöyle anlatır:
“10 Ağustos (1915) günü, Atatürk, muharebeyi Conkbayırı tepesinin hemen gerisinde bulunan 8. Fırka karargâhından takip ve idare ediyordu…8. Fırka karargâhının bulunduğu yerde, yıkık bir topçu gözetleme yeri vardı. Bu gözetleme yeri, şöyle böyle bir sığınak teşkil ediyordu ama Atatürk ile maiyeti erkânından kimsenin oraya girmek aklına bile gelmiyordu. Halbuki o mevzi şiddetli bir topçu ateşine mâruzdu… Bu arada, bir şarapnel misketi Atatürk’ün göğsünün sağ tarafına isabet ederek küçük bir delik açmıştı. Yanında bulunan emir zabiti süvari mülazimi Saim (Polatkan) bir emir telakki ederken bu küçük deliği görmüş; kumandanına: - Vuruldunuz efendim, demişti. Genç zabit, o vakit şu cevabı almıştı: - Sus. Benim yaralandığım duyulursa kuvve-i maneviyenin bozulması ihtimali vardır. Atatürk, göğsüne kuvvetle bir şeyin çarptığını duymuş, vücuduna bir kurşun veya şarapnel misketi isabet ettiğini anlamış fakat genç süvari mülazimine söylediği düşünceyle askerlerini şevkini bozmamak için aldırmamıştı. Biraz sonra, saatine bakmak istediği zaman, şarapnel misketinin saatine isabet ederek parçaladığını görmüştü.”
Mermi, Atatürk'ün cebindeki saate saplandı ve saatin camı kırıldı. Ancak, saatin kasa kısmı Atatürk'ün vücudunu koruyarak, hayatını kurtardı. Bu olay, Atatürk'ün hayatını kurtaran saat olarak tarihe geçti.
Atatürk'ün Conkbayırı'nda hayatını kurtaran saat, markası olarak Omega markasına aittir. Omega, İsviçre merkezli bir saat markasıdır ve dünya genelinde birçok kişi tarafından prestijli bir marka olarak kabul edilmektedir.
Atatürk'ün hayatını kurtaran Omega markalı saat, Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Ancak saatin tam olarak kim tarafından Atatürk'e verildiği konusunda bir mutabakat bulunmamaktadır. Atatürk ve olaya tanık olanlar konu hakkında bilgi vermemişlerdir. Saatin maddi değerinin büyük olması ve Atatürk'ün manevi bağının da bulunması, saatin hikayesinin ilgi çekici olmasını sağlamıştır.
Ruşen Eşref, Mustafa Kemal Paşa ile yaptığı mülakatta saatin "Mekteb-i Harbiye'den beri saklandığı Omega markalı kuvvetlice bir talebe saati" olduğunu belirtmiştir. Fazlı Balkan, Omega firmasının yetkilisi olarak saatten "ana yadigarı" olarak bahsetmiştir. Atatürk'ün yakın arkadaşı Afetinan ise, saatin "babasından kalma" olduğunu söylemiştir. Bütün bu varsayımlar bir yana, Ruşen Eşref’in verdiği bilgi doğrultusunda en sağlıklı bilgi olarak kabul edecek olursak, en az 10 yıldır kullanmakta olduğu saatini Liman von Sanders’e hatıra olarak vermesi gerçeğiyle karşı karşıyayız.
Atatürk'ün hayatını kurtaran bu önemli saatin hikayesi, Türk tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Ancak saatin tam olarak nereden geldiği ve kim tarafından verildiği hakkında net bir bilgi olmaması, konunun gizemini korumasını sağlamaktadır.
Basında Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını kurtaran saat ile ilgili yer alan bazı haberler:
“Çanakkale’de Atatürk’ün Hayatını Kurtaran Saat. Bir fabrika saati 250 bin Frank’a almak istiyor. İzmir 15. İsviçre’deki maruf saat fabrikası, İzmir’deki mümessiline gönderdiği bir telgrafnamede, Conkbayırı’nda Atatürk’ün hayatını kurtaran saatin aslının veya fotoğrafının kimde bulunduğunu bildirene 1000 İsviçre Frank’ı vereceğini, saati de 250 bin Frank’a satın alacağını bildirmiştir. Saati, General Leyman’ın ölümünden sonra bir Amerikalı almıştı.”
“İsviçre’nin tanınmış saat fabrikalarının mümessillerinden biri dün İzmir’den şehrimize gelmiştir. Bu zat, Çanakkale muharebesinde Ulu Şef’imiz Atatürk’ün Conkbayırı’nda hayatını kurtaran saati aramaktadır. Mümessil, şimdiye kadar yaptığı tahkikat neticesinde Ulu Şef’in canını kurtararak parçalanan bu saati Atatürk, o zamanlar Liman von Sanders Paşa’ya hatıra olarak hediye etmiş ve Liman Paşa, Almanya’da vefat ettiği zaman eşyaları müzayede ile satılmış olduğundan bu saati Amerika zenginlerinden biri değerli bir fiyatla almıştır. Mümessil diğer bir ihtimale göre bu saatin İnkılap Müzesi’nde olduğunu söylemektedir. Eğer saat İnkılap Müzesi’nde de yoksa fabrika, o zaman saatin bulunduğu yeri bilene 2 bin Lira mükâfat verecektir.”